Met plezier sporten

Het bestuur is eindverantwoordelijk voor een sociaal veilig sportklimaat binnen de vereniging. Zij zorgen voor beleid, duidelijke regels en een veilige cultuur. Daarnaast is er een vertrouwenscontactpersoon (VCP) als eerste aanspreekpunt voor vragen of meldingen over (on)gewenst gedrag.
Trainers, coaches, leden en ouders dragen samen bij aan een positieve, respectvolle sportomgeving.

Als vereniging voldoe je aan de vier basiseisen wanneer:

• Er een gedragscode is vastgesteld en gecommuniceerd;
• Er een vertrouwenscontactpersoon op de vereniging is aangesteld;
• Alle relevante vrijwilligers een VOG hebben en deze veilig geregistreerd staan;
• Alle (vrijwillige) trainers/coaches een scholing/e-learning gericht op herkennen en voorkomen van grensoverschrijdend gedrag hebben gevolgd.

Voor coaches en trainers geldt de e-learning ‘Een beetje opvoeder‘ als minimale eis. Welke cursussen trainers en coaches moeten volgen, hangt af van de sportbond waarbij de vereniging is aangesloten. Elke bond bepaalt zelf welke opleidingen verplicht zijn, bijvoorbeeld voor het behalen of behouden van een trainerslicentie, en welke trainingen vrijwillig worden aangeboden ter versterking van kennis en sociale veiligheid. De verplichtingen zijn terug te vinden op de website van de betreffende bond.

Daarnaast bieden organisaties zoals NOC*NSF, gemeenten en lokale sportondersteuners regelmatig aanvullende (vrijwillige) cursussen aan over onderwerpen als pedagogiek, omgang met jeugd en sociaal veilig sporten. Zo kunnen trainers en coaches zich verder ontwikkelen en bijdragen aan een veilige en positieve sportomgeving.

Verenigingen kunnen gratis VOG’s (Verklaringen Omtrent het Gedrag) aanvragen voor vrijwilligers die met jeugd of kwetsbare groepen werken. Dit kan eenvoudig via de regeling Gratis VOG van NOC*NSF en het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

Een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) is geen kwestie van wantrouwen, maar van zorg en verantwoordelijkheid. Het laat zien dat de vereniging serieus werk maakt van een veilig en vertrouwd sportklimaat voor iedereen, vooral voor kinderen en kwetsbare sporters.

Met een VOG bevestigen we samen dat trainers, begeleiders en vrijwilligers een goed voorbeeld geven en dat de vereniging veilige normen hanteert. Het is een preventieve maatregel, vergelijkbaar met een EHBO-cursus of een veiligheidscontrole: je hoopt het nooit nodig te hebben, maar het is belangrijk dat het goed geregeld is.

Een gedragscode werkt pas echt als iedereen weet dat die er is en zich er ook in herkent. Zorg daarom dat de gedragscode duidelijk zichtbaar is, bijvoorbeeld op de website, in het clubhuis en in het aanmeldformulier voor nieuwe leden, en praat er regelmatig over tijdens bijeenkomsten of seizoensstarts. Het bestuur en de trainers spelen hierin een belangrijke voorbeeldrol door het gewenste gedrag actief uit te dragen. Door de gedragscode niet alleen op papier te zetten, maar er samen over te blijven praten en elkaar eraan te herinneren, groeit het besef dat dit document niet bedoeld is als regelboek, maar als leidraad voor een veilige, respectvolle en plezierige sportomgeving.

De Verenigingsondersteuners van Haaglanden Beweegt kunnen hier passend bij adviseren. Je kunt contact met hen opnemen via vo.delft@haaglandenbeweegt.nl

Sommige verenigingen kiezen ervoor om, naast of in plaats van een interne vertrouwenscontactpersoon, een externe VCP aan te stellen. Dit kan handig zijn wanneer de vereniging te klein is om zelf iemand op te leiden, of wanneer leden liever met iemand buiten de eigen organisatie praten. Een externe VCP kan worden ingezet via de eigen sportbond, NOC*NSF of de gemeente, waar een team van onafhankelijke vertrouwenspersonen beschikbaar is. Ook regionale sportorganisaties bieden vaak ondersteuning. Zo blijft er altijd een laagdrempelig en onafhankelijk aanspreekpunt beschikbaar voor iedereen die iets wil delen of bespreken rondom sociale veiligheid.

Het is belangrijk dat iedereen binnen de vereniging weet wat er wordt gedaan om een sociaal veilig sportklimaat te waarborgen. Nieuwe vrijwilligers en trainers kun je bij hun start actief meenemen in het beleid door hen een korte introductie te geven, bijvoorbeeld tijdens een welkomstgesprek of via een informatiemail met de belangrijkste documenten, zoals de gedragscode en contactgegevens van de vertrouwenspersoon. Voor bestaande leden helpt het om regelmatig aandacht te besteden aan sociale veiligheid in nieuwsbrieven, op de website en bij bijeenkomsten. Door het beleid steeds zichtbaar te houden en bespreekbaar te maken, blijft iedereen op de hoogte en wordt het onderdeel van de dagelijkse verenigingscultuur.

De verantwoordelijkheid voor het actueel houden van VOG’s en protocollen ligt bij het bestuur van de vereniging. Zij zorgen ervoor dat VOG’s regelmatig worden gecontroleerd en dat nieuwe trainers, coaches en vrijwilligers tijdig een verklaring aanvragen. Ook bewaakt het bestuur dat beleidsdocumenten, zoals de gedragscode, meldprocedure en veiligheidsprotocollen, up-to-date blijven en passen bij de huidige werkwijze van de club. Het helpt om hiervoor één bestuurslid of coördinator aan te wijzen die dit jaarlijks controleert, bijvoorbeeld aan het begin van het nieuwe sportseizoen. Zo blijft sociale veiligheid een vast en levend onderdeel van het verenigingsbeleid.

Wanneer er een melding binnenkomt van grensoverschrijdend gedrag, is het belangrijk om rustig, zorgvuldig en vertrouwelijk te handelen. De eerste stap is om goed te luisteren en de melder serieus te nemen, zonder direct te oordelen of conclusies te trekken. Vervolgens neem je contact op met de vertrouwens(contact)persoon (VCP) binnen de vereniging, die kan helpen bij het bespreken van vervolgstappen en eventueel doorverwijzen naar een externe instantie of de sportbond. Het bestuur blijft verantwoordelijk voor een zorgvuldige afhandeling, maar moet ook waken voor de privacy van alle betrokkenen. Leg gemaakte afspraken vast en communiceer alleen wat nodig is om de veiligheid binnen de vereniging te waarborgen. Zo laat je zien dat meldingen serieus worden genomen en dat iedereen mag rekenen op een veilige sportomgeving.